Month:augustus 2014 Pagina 1 van 3

Vandaag viel een aantal zaken op hun plek. De foto van de vrouw met die aparte bril die ik gisteren overal zag hangen, blijkt Maria Lang (1914-1991) te zijn. Ze was de eerste schrijfster in Scandinavië die succes oogste met detective-verhalen.

Ik begreep ook de foto niet met het in onbegrijpelijk Zweeds opgestelde onderschrift waarmee de lokale VVV  de toeristische troeven van Nora – een stadje in midden Zweden – onder de aandacht probeert te brengen.

Het blijkt een scene uit één van de zes delen van de Maria Lang Mysteries (Inte Flera Mord) die onlangs op de Belgische zender Canvas te zien is geweest. Veel van de bloedstollende verhalen van Maria Lang spelen zich af in het fictieve stadje Skoga. Iedereen weet dat haar eigen woonplaats Nora model stond voor deze Zweedse moordplaats.

De stadswandeling langs alle crime-scenes  in Langs’ verhalen, heb ik even aan mij voorbij laten gaan.

Mijn voorkeur ging vandaag onder andere uit naar een kortstondig verblijf aan de vreedzame oevers van Norasjön.

Om de historische lijnen in deze recente blogserie nog maar even door te trekken: Het is maar de vraag of er zondag in Tallin veel aandacht zal zijn voor het feit dat het die dag precies 30 jaar terug is dat de Russische troepen Estland verlieten. De vreugde was immens, maar werd amper drie weken later volkomen overschaduwd door de scheepsramp met de Estonia.

Wat de MH17 is voor Nederland, is de dramatisch verlopen overtocht met deze veerboot van Tallin naar Stockholm voor de Esten.
Net buiten het oude stadscentrum staat het monument ter nagedachtenis aan de 852 slachtoffers.

Ik kon niet anders dan er aan terugdenken omdat ik vannacht dezelfde oversteek maakte en ook deze zeevaart – net als destijds met de Estonia – begon met een stevige vertraging. Gelukkig houden daar de gelijkenissen op.

Zware zeegang
Hoewel de precieze oorzaak van de scheepsramp van 30 jaar geleden nooit helemaal is opgehelderd, staat vast dat bij een zware zeegang destijds water is binnengedrongen op het autodek.

Toen ik vanmorgen vroeg het gordijn in mijn hut openschoof, had ik zicht op blauwe lucht met daaronder een rustige Baltische zee. En dacht ik even terug
aan Ann Waldemarsdotter.

Het blijft geen feest natuurlijk. Een gevreesde depressie is vanuit Finland de Baltische zee overgestoken en maakt er aan ‘de overkant’ een kletsnatte boel van. De camera richt zich dus even naar boven, naar vaak dramatische luchten. Let wel: de bovenstaande foto is NIET bewerkt. Zo spookachtig zag de hemel boven Tallin er gisteravond écht uit. De telelens was net niet krachtig genoeg om uitsluitsel te krijgen of de mand onder de ballon bemenst was met dare-devils of niet.

Eén van de oudste gemeenschappen van Riga wordt gevormd door etnische Russen die zich hier aan het eind van de 17de eeuw vestigden vanwege de godsdienst-vervolgingen in eigen land. Ze wonen veelal in de wijk ‘Maskavas forštate’.

Middenin de wijk staat ineens nogal plompverloren een soort replica van de uit Moskou bekende Stalinistische wolkenkrabbers.

Op een steenworp afstand daar vandaan ligt de stadsmarkt die is ondergebracht in vijf 20 meter hoge Zeppelin-hangars die tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers in Vainode, het zuidwesten van Letland, werden gebouwd.

Ze werden in de jaren twintig van de vorige eeuw naar Riga gebracht om dienst te gaan doen als overdekte marktplaats. Met meer dan 3000 verkopers is het mogelijk de grootste markt van Europa. Iedere Zeppelin-hal heeft z’n eigen specialiteit. Deze impressie komt zoals je ziet uit de vlees-hangar.

Ik ben groot geworden in een tijd dat de wereld nog overzichtelijk was. Je had aan de ene kant de Verenigde Staten van Amerika – wat je kende van radio en televisie – en aan de andere kant die duistere, onmetelijk grote Sovjet Unie. 

Precies 25 jaar na historische gebeurtenissen fiets ik daar nu rond. Op 23 augustus 1989 namen twee miljoen mensen elkaar bij de hand om een 600-kilometer lange menselijke ketting van Tallin (Estland), via Riga (Letland) naar Vilnius (Litouwen) te vormen.
Toen er in 1989 democratische veranderingen in Polen, Hongarije en Tsjecho-Slowakije werden doorgevoerd, gingen de Baltische staten nog volledig gebukt onder het Russische regime.

De moderniteit
Hoe anders is het nu. Op het platteland zie je nog de sporen van hoe het er tot het eind van de jaren 80 van de vorige eeuw heeft uitgezien.

In de hoofdsteden van de Baltische republieken zie je de hunkering naar de moderniteit snel terrein winnen, zoals hier in Riga.

Vreemde plekken bezocht vandaag. Een bos dat volgens berekeningen van het Frans Nationaal Geografisch Instituut op een lengtegraad van 25° 19′ en een breedtegraad van 50° 54′ ligt en daarmee precies het middelpunt van Europa zou zijn. Ik heb het niet nagemeten, maar het lijkt me kras.

Hoe dan ook: Soms verscholen achter bomen duiken in dit bos steeds meer werken van kunstenaars uit de hele wereld op die elk op hun eigen manier proberen tot uitdrukking te brengen wat Europa en het middelpunt voor hen betekent.

Nog vreemder is Visaginas, de jongste stad van Litouwen op nog geen 20 kilometer van grens met Wit-Rusland. De meeste van de ongeveer 30.000 inwoners zijn Russen die hier in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw naartoe gehaald werden om in de nabijgelegen kerncentrale te komen werken.

De hoofdstraat Taikos prospektas doet denken aan een mondaine boulevard in Moskou en dit voortreffelijke voorbeeld van Russische sociale stadsplanning valt in de landelijke omgeving van Oost-Litouwen eerlijk gezegd nogal uit de toon.

Omdat de kerncentrale in 1974 volgens hetzelfde ontwerp als dat van Tjernobyl werd gebouwd moesten de twee kernreactoren worden ontmanteld als eis aan Litouwen om te mogen toetreden tot de Europese Unie.

Ghosttown
Een deel van de Russische gelukszoekers keerden gedesillusioneerd terug naar hun kansarme vaderland. De meesten gaven ondanks de sluiting van de kerncentrale  de voorkeur aan een onzekere toekomst in Litouwen, maar wisten niet te voorkomen dat het ooit zo prestigieus opgezette Visaginas veranderde in iets dat vanmiddag op mij overkwam als een nucleaire ghosttown.

Užupis is een wat eigenaardige wijk van Vilnius. Na de onafhankelijkheid namen bohemiens en aanverwante types bezit van deze verpauperde buurt, riepen daar hun eigen republiek uit, bedachten een constitutie (zie foto) en het gerucht gaat dat Užupis zelfs over een eigen leger (!) van twaalf man beschikt.
In en om dit stadsdeel maakte ik vandaag o.m. deze opnamen:

De drie ‘beelden’ bij de Nationale Schouwburg

Een huwelijkse traditie: Hangsloten aan de brug & gooi de sleutel in de rivier.

Straatbeeld Vilnius – Physical Graffiti