L.E. Mokveld, verslaggever

'n prettig weekeinde

door Henk Nouens *
Delftsche Courant

Helemaal aan het begin van die strijd voor meer openheid van bestuurders naar pers en publiek "staat" L. E. Mokveld, die omstreeks 1908 bij de Delftsche Courant als leerling-journalist begon en al vrij gauw beschouwingen begon te publiceren over gebeurtenissen in de dorpen rondom. Op de toon van die artikelen kwam een lezer af, die burgemeester bleek te zijn van het naburige Schipluiden. De man worstelde met moeilijkheden en kwam om wat ruggesteun vragen. Die heeft hij gekregen en daaruit ontwikkelde zich een rel, die uniek is gebleven in de geschiedenis van de Nederlandse pers. Die burgemeester kwam er over klagen, dat hij - stammend uit een protestants geslacht - werd "geterroriseerd" door de boerenbevoiking, overwegend katholiek.
Oorzaak: er had géén vlag gewapperd van het gemeentehuis op de dag dat een kerkelijke herindeling van kracht was geworden. Of er niet eens iemand van de krant kon komen op een raadsvergadering om het wangedrag in ogenschouw te nemen. Eerst voelde L. E. Mokveld er weinig voor. "Maar omdat 't een wat zielige man was"- zo vertelde hij later - ben ik er toch maar heen gegaan". De verslaggever arriveerde om zeven uur 's avonds, per fiets, ging eerst kennismaken met de veldwachter, kreeg van hem een keukenstoel om op te zitten in de raadszaal. Zijn aanwezigheid veroorzaakte groot tumult. Wat is dat voor iemand? Een pottekijker? De burgemeester legde uit: die meneer is van de krant, hij mag onze zitting bijwonen - die is openbaar. ik kan hem niet eens wegsturen. Geschreeuw: wij willen geen indringers - gooi die kerel op straat.
Sommige raadslden spuwden woedend hun pruim over tafel. Maar uiteindelijk werd toch begonnen aan afhandeling van de agenda. In de Delftsche Courant stond de volgende dag een verslag van wat er zich had afgespeeld. Drie weken later fietste L. E. Mokveld weer naar Schipluiden, voor de volgende raadsvergadering. Halverwege werd hij al opgewacht door een groep woedende boeren, die dreigden hem bont en blauw te staan als er weer zo'n stuk In de krant zou komen. Gelukkig waren er die avond nog twee andere verslaggevers. Het ging er weer rauw toe tijdens deze zitting. Voor het gemeentehuis hield een kleine meniqte de wacnt. Na afioop werd de pers "uitgeleid" door burgemeester en veldwachter met getrokken pistool: er moest zelfs een waarschuwingsschot worden gelost om die aftocht veilig te doen verlopen.
Enkele dagen later kreeg L. E. Mokveld een brief van de commissaris van de koningin. Deze bood hem zijn excuses aan voor wat er was gebeurd. Hij schreef: "Het gezag heeft hier gefaald, ik zal voor betere bescherming zorgen. Stelt u zich in verbinding met de rijkspolitie". Maar de volgende raadsvergadering werd een escorte meegestuurd van twee rechercheurs in burger. Ze fietsten met L. E. Mokveld mee.
Halverwege stond opnieuw een groep agressievelingen te wachten. Er waren twee boeren bij in een sjees, die probeerden het trio omver te rijden. Dat lukte bijna. De journalist en zijn begeleiders moesten zich opzij laten vallen in de berm.
bij het vertrek die avond kwam het opnieuw tot moeilijkheden . Die situatie werd gevaarlijk. De verslagen werden overgenomen door alle kranten in Nederland. Er werd weken over geschreven. Verslaggevers uit Amsterdam. Den Haag en Rotterdam volgden nog geruime tijd alle raadsvergaderingen van het dorp Schipluiden. Niet lang na deze fameuze troebelen brak de eerste wereldoorlog uit en L. E. Mokveld, inmiddels benoemd tot correspondent van "De Tijd", bracht het tot oorlogscorrespondent. Want Tijd-hoofdredacteur Fons Laudy wilde verslagen hebben van wat zich aan het front afspeeldle. HIJ herinnerde zich plots de rel in Schipluiden. Zou die ondernemende Mokveld er iets voor voelen? Deze werd ontboden en zat de volgende morgen al In de trein naar België.
Wij zullen hier niet de hele, kleurrijke loopbaan van Lambertus Emanuel Mokveld (1890-1968) volgen. Hij was een uniek journalist die over de "moderne oorlog" 14-18 later onder de titel "De overweldiging van België" in boekvorm schreef, naar aanleiding van zijn viermaandelijks verblijf bij de Duitse troepen, waarbij hij ook nog van spionage werd verdacht. Hij was verscheidene malen hoofdredacteur van streek- en regionale bladen en zette in 1940 als een der eersten het verzet tegen de Duitsers op poten. De "openheid" brak Mokveld tegen het eind van zijn leven opnieuw op. Als hoofdredacteur van "De Gecombineerde", een streekblad voor Tiel en omgeving, kreeg hij in 1968 een conflict met zijn directie. Die had geweigerd zijn commentaar te plaatsen over een plaatselijke politicus-zakenman omdat men vreesde dat deze belangrijke drukwerkklant dan zijn vele orders zou stopzetten. De 78-jarige werd een schrijfverbod opgelegd en later werd hij aan de dijk gezet. Zo kan dat mensen vergaan die uit de pas lopen. "Als ik met schrijven stop, dan zal 't mijn dood zijn", had hij kort tevoren gezegd. Hij kreeg nog in hetzelfde jaar gelijk.

-bekijk het orginele artikel (500 kB) 
-terug naar eerste pagina

met dank aan Jean Mokveld